Từ chuyện lật tàu ở Hạ Long cho đến “cơn bão” vô cảm trong thời đại số.


Khi bi kịch trở thành “chất liệu làm nội dung”

Những hình ảnh được tạo ra bởi AI nhằm “câu tương tác” từ sự việc lật tàu đau lòng ở Hạ Long

Chưa dừng lại ở đó, một số video còn tái sử dụng hình ảnh tàu chìm từ các sự kiện cũ, thậm chí ở nước khác rồi gắn mác “Hạ Long 19/7”. Hệ quả là người xem nhầm lẫn, hoang mang, còn những người trong cuộc thì thêm tổn thương. Đau lòng hơn cả, việc lan truyền những thông tin giả này lại diễn ra công khai, không chút do dự. Không phải ai cũng đủ kiến thức về công nghệ để nhận ra đây chỉ là “ảo”, những người lớn, ngưiò chưa rành về công nghệ mang tỏng mình một tâm trạng chia buồn, bấm nút ra, và thế là hình ảnh fake cứ thế lan tỏa.

Đáng lo ngại hơn cả, quá trình lan truyền những hình ảnh sai lệch này diễn ra một cách công khai, nhanh chóng và gần như không vấp phải sự cảnh giác. Không phải ai cũng có đủ kiến thức công nghệ để nhận ra đâu là thật, đâu là ảo, là dàn dựng. Với nhiều người lớn tuổi hay những người không rành kỹ thuật số, họ tiếp nhận các nội dung ấy bằng tất cả sự xót xa chân thành. Họ bấm chia sẻ như một cách thể hiện lòng thương tiếc, và thế là những hình ảnh giả mạo cứ thế lan rộng, tiếp tục gây tổn thương, nhân lên sự nhầm lẫn và biến nỗi đau thật trở thành một “món hàng” trên không gian ảo.

Khi sự vô cảm không chỉ dừng lại ở việc thờ ơ.

Sự vô cảm trong thời đại số không chỉ là thờ ơ, mà đôi khi khoác lên mình một lớp vỏ tưởng như đầy cảm thông. Những câu chuyện bi kịch được dựng lên, hình ảnh nạn nhân được tạo bằng công nghệ, giọng kể thấm đẫm cảm xúc, tất cả đều phục vụ cho một mục tiêu: thu hút sự chú ý, tạo ra tương tác.

Ở đây, nỗi đau thật bị “chế tác” thành nội dung, được dựng dựng thành các mẫu chuyện có khả năng lan truyền mạnh, đánh đúng vào cảm xúc người xem. Không ít người chia sẻ lại những nội dung ấy như một phản xạ, bởi vì họ tin là thật, họ muốn bày tỏ thương cảm nhưng cuối cùng, chính hành động đó lại góp phần khuếch tán những điều không có thật.

Sự vụ ở Hạ Long đã quá đủ đau đớn và mất mát cho cả người trong cuộc lẫn người dân cả nước
(Hình ảnh người thân các nạn nhân trong tai nạn được VTCNews ghi lại)

Sự vô cảm lúc này không nằm ở việc quay lưng với mất mát, mà ở chỗ biến mất mát thành một chất liệu để kể lại theo cách “hút tương tác” nhất. Và khi những câu chuyện hư cấu ấy lan nhanh, lấn át sự thật, điều còn lại không phải là sự thấu hiểu mà là một dạng tiêu thụ cảm xúc không kiểm chứng. Một sự tiêu thụ khiến nỗi đau thật bị làm mờ, và những người trong cuộc – một lần nữa trở thành nạn nhân, nhưng lần này là trong thế giới ảo.

Đừng vì “con số” mà bán rẻ “con người”

Không có thuật toán nào bắt con người phải nói sai sự thật. Không có AI nào ép chúng ta bịa đặt hay thêu dệt chuyện. Mọi hành vi bóp méo thông tin, thổi phồng thảm họa, khai thác hình ảnh nạn nhân – đều là lựa chọn có ý thức. Và lựa chọn ấy, dù được biện minh bằng lý do nào, cũng là biểu hiện rõ rệt của sự vô cảm.

Làm nội dung, viết bài, kể chuyện không có gì sai. Ai cũng mong muốn được lắng nghe, được lan toả, được ghi nhận. Nhưng điều quan trọng hơn cả là làm người khi viết, và làm người khi chia sẻ. Ai cũng thích con số, thích sự chú ý điều đó không sai. Nhưng giữa vô vàn cách để tạo ra tương tác, “câu view bằng nỗi đau” luôn là con đường dễ nhất và cũng là con đường nhanh nhất khiến nhân cách người viết bị bào mòn. Cứ đi mãi trên lối mòn ấy, sớm muộn gì phần “người” trong một người cũng sẽ mờ nhạt đi.

Những tin giả như thế này vẫn tiếp tục tồn tại, cho thấy môi trường mạng tại Việt Nam vẫn còn quá dễ dãi với thông tin sai sự thật và thiếu cơ chế kiểm chứng hiệu quả.

Ở vai trò người tiêu thụ nội dung, việc xác minh thông tin, tìm hiểu kỹ nguồn gốc và đặt câu hỏi trước khi tin hay chia sẻ cũng là một hành động đầy tử tế. Bởi đôi khi, sự thật không chỉ cần được bảo vệ bởi người làm nội dung, mà còn bởi chính người đọc, người xem – những người quyết định thông tin đó đi xa đến đâu.

Một môi trường mạng nơi ai cũng cẩn trọng hơn với cú nhấp chuột, khắt khe hơn với nút chia sẻ, sẽ không còn là mảnh đất màu mỡ cho những kẻ lợi dụng nỗi đau người khác vì mục đích cá nhân. Và như thế, chúng ta không chỉ đang chọn thông tin đúng mà còn đang đứng về phía điều đúng, lẽ phải.

Thảm kịch ở Hạ Long là có thật. Những mất mát, những tiếng kêu cứu trong đêm là thật. Xin đừng chồng thêm câu chuyện giả lên sự thật vốn đã quá đau lòng, chỉ để đổi lấy vài chục nghìn lượt xem, vài trăm ngàn lượt “thả tim”. Và quan trọng nhất: Xin đừng để những người còn sống phải đau thêm lần nữa, chỉ vì một cú click vô tình.

Editor Pick

Scroll to Top