#ĐóĐây là series khám phá điểm đến tại Việt Nam; không chỉ là du lịch, mà là những thông tin thú vị và câu chuyện văn hóa ẩn chứa sau mỗi nơi chốn.
Rời phố biển Đà Nẵng, xuôi về phía tây nam chừng hai giờ đồng hồ, người lữ khách sẽ gặp một miền đất như được chắt lọc từ ký ức. Làng cổ Lộc Yên, nằm nép mình dưới chân núi xã Tiên Cảnh, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam, là một trong bốn làng cổ đẹp nhất Việt Nam – nơi mà thời gian dường như chậm lại, và mỗi hơi thở đều mang theo mùi của đất, của gỗ, của bình yên.
Vẻ đẹp của thời gian và ký ức
Lộc Yên được hình thành từ thế kỷ XV–XVI, trên vùng đất được người xưa chọn làm nơi “tựa sơn hướng thủy”, ẩn mình giữa những triền đồi, suối nhỏ và ruộng đồng xanh mướt. Trải qua hàng trăm năm, ngôi làng vẫn giữ được dáng dấp nguyên sơ với những ngôi nhà gỗ mít ba gian hai chái, mái ngói âm dương, cùng hệ thống hàng rào đá và lối đi lát đá uốn lượn qua những khu vườn rợp bóng cây.
Từ trên cao nhìn xuống, Lộc Yên hiện lên như một bức tranh thủy mặc, nơi sắc xanh của núi rừng và mái ngói nâu trầm hòa quyện trong sự tĩnh tại hiếm có.
Những khu vườn như phần hồn của ngôi nhà
Điều đặc biệt làm nên linh hồn của Lộc Yên không chỉ là kiến trúc, mà là cách người dân sống cùng thiên nhiên. Mỗi ngôi nhà đều nằm giữa một khu vườn lớn, trồng đủ loại cây ăn trái – từ cau, bưởi, mít đến chôm chôm, cam, quýt. Người làng có câu: “Nhà là rường, vườn là phúc”, xem khu vườn như phần hồn của ngôi nhà. Mùa nào thức ấy, cây trái sum suê, tỏa bóng mát quanh năm, mang lại sinh kế và niềm tự hào cho người dân.
Những con ngõ đá kể chuyện trăm năm
Giữa làng, những con ngõ đá rêu phong là điểm nhấn khiến du khách say lòng. Đá được người dân khai thác từ núi, xếp thủ công thành từng bậc, từng bờ rào – công phu, bền bỉ và đẹp một cách tự nhiên. Mỗi con đường đều dẫn đến những ngôi nhà cổ, có niên đại hàng trăm năm, nơi còn lưu giữ bàn thờ gia tiên, bộ phản gỗ, hay chiếc rương cổ được truyền qua nhiều thế hệ. Tất cả đều mang một vẻ trang nghiêm mà gần gũi.
Kiến trúc nhà cổ – tinh hoa của nghề mộc xứ Quảng
Ngày nay, Lộc Yên vẫn còn tám ngôi nhà cổ tiêu biểu được bảo tồn nguyên vẹn. Trong đó, nổi bật là nhà ông Nguyễn Đình Hoan, một trong những công trình được giới nghiên cứu đánh giá cao về nghệ thuật chạm khắc gỗ và kỹ thuật xây dựng. Các mảng chạm trên xà, kèo, cửa võng đều mang biểu tượng phúc – lộc – thọ, chim lạc, hoa sen, thể hiện mong ước về cuộc sống an hòa của người dân vùng trung du xứ Quảng.
Năm 2019, Lộc Yên được công nhận là Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp quốc gia, đánh dấu bước ngoặt trong hành trình bảo tồn làng cổ. Chính quyền địa phương và người dân cùng chung tay khôi phục những ngôi nhà xuống cấp, phát triển mô hình du lịch cộng đồng – nơi du khách có thể nghỉ lại trong chính những ngôi nhà cổ, tham gia nấu ăn, làm vườn, hay nghe các câu chuyện truyền đời về ông cha lập làng.
Lộc Yên – bức tranh bốn mùa sống động
Đến Lộc Yên vào mùa lúa chín, bạn sẽ thấy khung cảnh rực vàng bên triền đồi, phản chiếu ánh nắng cuối ngày trên mái ngói nâu trầm. Còn mùa mưa, làng lại khoác lên mình màu xanh thẫm, những con ngõ đá ướt át phản chiếu ánh đèn dầu từ hiên nhà, tạo nên khung cảnh như trong tranh. Mỗi mùa, Lộc Yên lại mang một vẻ đẹp riêng – yên ả, chân thực và đầy sức sống.
Người làng hiếu khách và mộc mạc. Họ sẽ mời bạn ly trà xanh nóng, nụ cười hiền như nắng chiều. Bạn có thể ngồi trên hiên gỗ nhìn ra vườn, nghe tiếng gió qua hàng cau, hoặc men theo lối đá để đến suối nhỏ cuối làng – nơi nước trong veo, mát lạnh quanh năm. Mọi thứ ở đây đều khiến người ta quên đi những vội vã của đời sống đô thị.
Hành trình từ Đà Nẵng đến “xứ tiên” Lộc Yên
Từ Đà Nẵng, bạn có thể đi ô tô hoặc xe máy theo hướng quốc lộ 1A về Tam Kỳ rồi rẽ vào Tiên Phước. Chuyến đi chỉ mất khoảng hai tiếng rưỡi, nhưng hành trình ấy sẽ mở ra một không gian khác – nơi quá khứ và hiện tại giao hòa, nơi “phước” và “lộc” không chỉ nằm trong tên gọi, mà hiện hữu trong từng khoảnh khắc.
Nơi thời gian biết thở
Giữa miền Trung đầy nắng gió, Lộc Yên là lời nhắc rằng vẻ đẹp của Việt Nam không chỉ nằm ở những đô thị sáng đèn, mà còn ở những ngôi làng yên bình, nơi con người vẫn sống với đất, với gió, với ký ức của tổ tiên. “Tiên cảnh phước lộc” – có lẽ không chỉ là danh xưng, mà là lời chúc phúc cho những ai một lần ghé đến, để rồi mang theo trong lòng một nỗi nhớ dịu dàng rất khó quên.
