#Nghĩ là Series chiêm nghiệm, suy nghĩ sâu sắc có tính đúc rút từ tâm lý hoặc khoa học trong đời sống. Lý giải những vấn đề, trăn trở của người trẻ ở một góc nhìn thấu hiểu, tích cực hơn.
Hãy thử tưởng tượng…
Bạn vừa hoàn thành một buổi phỏng vấn xin việc đầy triển vọng. Bạn bước ra khỏi văn phòng với cảm giác tự tin và hài lòng. Nhưng chỉ vài giờ sau, tâm trí bạn bắt đầu tua lại từng câu trả lời, từng cử chỉ. Bạn lo lắng về một câu nói bâng quơ, một biểu cảm vô tình, và bắt đầu tự hỏi: Liệu mình có trả lời sai câu nào không? Họ có nghĩ mình không phù hợp không?
Bạn dành cả buổi tối để lên mạng tìm kiếm các lỗi phỏng vấn và tưởng tượng ra đủ mọi lý do khiến mình bị từ chối. Bạn biết về mặt lý trí, có lẽ mọi thứ vẫn ổn, nhưng sự lo lắng cứ lớn dần theo từng phút trôi qua. Điện thoại của bạn nằm im lìm, nhưng ngón cái cứ liên tục kiểm tra hộp thư đến, mong ngóng một phản hồi.
Có lẽ bạn cảm thấy hình ảnh quen thuộc?
Nếu có, xin chúc mừng bạn đã rơi vào vòng xoay hội chứng lo âu dự đoán (anticipatory anxiety).
Làm quen với hội chứng lo âu dự đoán
Hội chứng lo âu dự đoán (anticipatory anxiety) là xu hướng lo lắng thái quá về những điều có thể xảy ra trong tương lai. Đó là khi bộ não của bạn phóng chiếu vào những điều chưa biết, chưa xảy ra và bắt đầu “điền” vào chỗ trống đấy bằng những kịch bản tồi tệ nhất.
Dạng lo âu này thường đi kèm với suy nghĩ miên man, căng thẳng và một nhu cầu mãnh liệt muốn chuẩn bị tinh thần cho mọi kết quả có thể xảy ra, ngay cả khi những kết quả không có khả năng xảy ra hoặc hoàn toàn chỉ là tưởng tượng.
Nó có thể biểu hiện trong nhiều khía cạnh của cuộc sống:
- Lo lắng trước hàng ngày về một cuộc trò chuyện khó khăn.
- Chuẩn bị một cách ám ảnh cho một buổi thuyết trình thậm chí còn chưa được lên lịch từ trước.
- Xuất hiện một triệu chứng bệnh bình thường nhưng bạn lại liên tưởng đến những căn bệnh “ác tính” hơn.
- Nghĩ đi nghĩ lại một lời nói vu vơ của ai đó và tưởng tượng tất cả những hàm ý tiêu cực.
- Mắc kẹt trong vòng lặp “nếu như” rất lâu sau khi một vấn đề dường như đã được giải quyết.
Nói tóm lại, đó là nỗ lực của tâm trí nhằm kiểm soát những điều không thể kiểm soát bằng cách chuẩn bị cho những mối đe dọa trong tưởng tượng.
Chức năng của não bộ
Não bộ của chúng ta được xây dựng để sinh tồn. Khi chúng ta cảm nhận được sự không chắc chắn hoặc nguy hiểm tiềm tàng, ngay cả nguy hiểm về mặt xã hội hay công việc, từ đó khiến tâm trí chúng ta sẽ hoạt động ở mức cao độ nhất nhằm bảo vệ chúng ta.
Bản năng bảo vệ này, dù có ý tốt, nhưng nếu kéo dài trong một thời gian dài sẽ có thể phản tác dụng. Dẫn đến những hậu quả như:
- Suy nghĩ quá nhiều
- Mất ngủ
- Khó tập trung
- Kiệt quệ về cảm xúc
- Rối loạn tâm trạng
Trong cuộc sống hiện đại, các mối đe dọa thường không phải là về thể chất. Nhưng não bộ của chúng ta vẫn phản ứng theo cùng một cách như khi chúng ta đối mặt với một kẻ săn mồi.
Ngoài ra, các nhà tâm lý học liên kết hội chứng lo âu dự đoán với một vài mô hình tâm lý chồng chéo:
- Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD): Đặc trưng bởi sự lo lắng dai dẳng, thái quá về nhiều lĩnh vực trong cuộc sống.
- Suy nghĩ lặp đi lặp lại (Rumination): Suy nghĩ tiêu cực lặp đi lặp lại, thường về những điều chúng ta không thể kiểm soát.
- Hội chứng không chấp nhận sự không chắc chắn (Intolerance of Uncertainty): Một đặc điểm tâm lý khi chính sự mơ hồ đã tạo ra nỗi khổ tâm.
Các phương pháp điều trị dựa trên bằng chứng như Liệu pháp Nhận thức Hành vi (CBT) và Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR) đã được chứng minh là giúp giảm đáng kể các mô hình này.
Cách đối phó với hội chứng lo âu
Việc chống chọi lại không ngừng suy nghĩ nhiều có thể là một điều khó khăn nhưng dưới đây là vài tips hiệu quả để có thể làm giảm đi sự căng thẳng:
- Gọi tên suy nghĩ: Hãy thừa nhận nó đúng như bản chất của nó: “Đây chỉ là một suy nghĩ lo âu, không phải là sự thật.” Việc gọi tên nó giúp bạn tạo ra một khoảng cách tâm lý.
- Sắp xếp “thời gian lo lắng”: Hãy dành 15 phút mỗi ngày để lo lắng. Khi những lo lắng xuất hiện ngoài khung thời gian đó, hãy tự nhủ: “Mình sẽ nghĩ về nó sau.” Điều này giúp não bộ bạn buông bỏ một cách đáng ngạc nhiên.
- Tự hỏi: Điều này có hữu ích không? Suy nghĩ đó đang dẫn đến hành động hay chỉ đang xoay vòng vô nghĩa? Nếu nó không hữu ích, hãy cố gắng chuyển hướng sự chú ý của bạn.
- Tập chấp nhận sự không chắc chắn: Hãy thử những câu nói như: “Mình không biết điều gì sẽ xảy ra, và điều đó cũng ổn thôi. Mình sẽ đối phó với nó nếu nó đến.” Đây là một “cơ bắp” tinh thần mạnh mẽ cần được rèn luyện theo thời gian.
- Đưa mình trở về thực tại: Hãy thử các bài tập hít thở, đi bộ ngắn, hoặc thậm chí ghi âm lại suy nghĩ để đưa sự tập trung của bạn trở lại khoảnh khắc hiện tại.
Tin tốt là…
Hầu hết những điều chúng ta lo lắng không bao giờ xảy ra. Và khi những thử thách thực sự đến, chúng ta thường đối phó với chúng tốt hơn nhiều so với những gì chúng ta đã sợ hãi.
Hội chứng lo âu dự đoán rất phổ biến, đặc biệt là với những người biết quan tâm sâu sắc, có tinh thần trách nhiệm và luôn muốn làm điều đúng đắn cho người khác. Nhưng sức mạnh đó không nhất thiết phải trở thành nguồn cơn của sự khổ tâm.
Với việc rèn luyện, nâng cao nhận thức và tự nói chuyện với bản thân một cách nhân ái, bạn có thể rèn luyện tâm trí mình quay trở lại với khoảnh khắc hiện tại và tìm lại sự bình yên.
Nguồn thông tin: The Happy Broadcast
