#SocialSlang là Series giải nghĩa những từ lóng trên mạng xã hội, qua đó phản ánh lối sống và cách nghĩ của thế hệ trẻ.
“Những chuyện buồn hôm ấy, sẽ là chuyện cười hôm nay”
Có những câu nói trên mạng xã hội nghe qua tưởng chỉ để đùa, một câu mà ai cũng dùng rồi cười xòa cho vui. Nhưng khi “đi vào trend”, chúng lại trở thành cách cả cộng đồng bày tỏ chính mình. Với cộng đồng LGBTQ+, cụm từ “Khôi phục cài đặt gốc” gần đây chính là ví dụ: một pha biến “so đau” thành “sao đâu. Và tin chắc rằng, những người lan tỏa niềm vui ấy cũng từng trải qua không ít tổn thương, nhưng họ chọn nhìn mọi chuyện theo một lăng kính tích cực.
Xuất phát từ một clip reaction
Xuất phát điểm, đây chỉ là một video TikTok của bạn @uz.quankin, trong đó bạn và các người bạn vừa make-up vừa reaction những bình luận tiêu cực nhắm vào mình và cộng đồng LGBTQ+. Thay vì bực bội, bạn vui vẻ đọc lại những phản hồi này và cười thẳng mặt (theo nghĩa đen luôn) vào chúng, và hàng loạt bình luận dưới video cũng phản ánh sự đồng cảm, chia sẻ.
Video nhanh chóng trở nên viral, và dưới phần bình luận, cộng đồng mạng đồng loạt ‘lật ngược thế cờ’, biến những phản hồi tiêu cực thành những niềm vui nho nhỏ giữa môi trường mạng ngày càng nhiều nhiễu nhương.
❌ “Lét biên về lấy chồng”
✅ “Khôi phục cài đặt gốc”
❌ “Top Bot lấy vợ”
✅ “Sự hồi sinh của 1 gia tộc”
Khi tiếng cười không chỉ đơn thuần là tiếng cười.
Những câu đùa này không đơn thuần để chọc cười mà ẩn chứa nhiều tầng nghĩa. Với các bạn đang phải hàng ngày đối diện với những lời công kích, miệt thị ấy, việc tự giễu trở thành một dạng phản kháng mềm mại: họ lấy chính những nhãn dán tiêu cực từng được dùng để miệt thị mình và biến nó thành trò cười, từ đó giành lại quyền định nghĩa bản thân. Trong quá trình ấy, meme cũng đóng vai trò như một liều thuốc chữa lành, giúp xoa dịu tổn thương do ngôn từ bạo lực gây ra và biến cảm giác nặng nề thành sự nhẹ nhõm. Quan trọng hơn, những tiếng lóng này còn tạo nên một sợi dây kết nối vô hình, để bất cứ ai từng trải qua cảm giác bị kỳ thị đều có thể bật cười, nhận ra mình được thấu hiểu và không hề đơn độc.
Gen Z và “áo giáp meme”
Điều này cũng song hành với tinh thần của Gen Z – thế hệ vốn tự nhận mình là “cợt nhả”. Thay vì chìm đắm trong bi quan, họ chọn cách tung hứng mọi áp lực bằng sự dí dỏm, coi meme như ngôn ngữ chung để đối thoại và chữa lành. Những câu như “Chưa đủ wow ”, “Cơm nước gì chưa người đẹp?” hay “Chill guy, chll girl” nghe qua tưởng chỉ bông đùa, nhưng thực chất lại là cách Gen Z pha loãng căng thẳng và tạo cảm giác gần gũi.
Khi một cụm từ chế nhạo được biến thành trend, nó không chỉ làm dịu đi cảm giác bị tổn thương, mà còn tạo ra một cộng đồng gắn kết. Meme, theo cách đó, trở thành “áo giáp” bảo vệ họ: ai từng trải qua cảm giác bị kỳ thị sẽ bật cười và thấy mình không còn đơn độc, đồng thời khẳng định rằng “Chúng tôi đủ mạnh mẽ để biến định kiến thành trò cười”.
Những mặt trái?
Thường thì khi nhắc đến một sự kiện, hiện tượng nào đó, mọi người thường sẽ phân tích mặt lợi/hại, trắng/đen,… Với kiểu “tự giễu”, “cợt nhả” này, truyền thông cũng đã nhiều lần đăng tải, nhắc nhớ rồi nên thôi, trong khuôn khổ bài #SocialSlang mình – người viết bài này sẽ không muốn lặp lại những câu từ quen thuộc ấy nữa. Thay vào đó, điều mình thấy quan trọng hơn là việc ghi nhận cách Gen Z chủ động xoay chuyển ngôn ngữ, biến công kích thành chất liệu để sáng tạo và khẳng định mình. Và từ góc nhìn của một người trẻ, mình tin họ đủ bản lĩnh để biết mình đang làm gì – đủ tỉnh táo để vừa cười, vừa hiểu rằng tiếng cười ấy chính là cách tự định nghĩa bản thân, chứ không phải để người khác định nghĩa.
Mà nếu phải noi đến một “mặt trái”, thì chắc cũng là trái… tim, vì cộng đồng này luôn biết cách yêu thương và giúp đỡ nhau nhiều lắm =)))
Nếu không phải “cài đặt gốc”, thì khôi phục gì?
Nếu có điều gì cần “khôi phục”, thì đó không phải là bản dạng hay xu hướng tính dục của mỗi người, mà chính là sự tử tế trên không gian mạng. Mạng xã hội vốn mở ra cơ hội để ai cũng được nói, nhưng cũng đồng thời trao quá nhiều sự ẩn danh và quá ít trách nhiệm. Chính sự mất cân bằng ấy khiến những lời công kích, kỳ thị hay nhục mạ dễ dàng bị ném đi mà không ai phải gánh hậu quả. Lời nói trong đời thật có thể khiến người ta cân nhắc, nhưng trên môi trường trực tuyến, nó trở nên quá rẻ rúng và nhanh chóng khuếch tán thành “bản năng tập thể”.
Trong bối cảnh đó, việc cộng đồng LGBTQ+ và Gen Z chọn cách biến ngôn ngữ công kích thành trò đùa không chỉ là phản ứng thông minh, mà còn là một thông điệp mạnh mẽ: chúng tôi không cần “reset” để trở về như cũ, bởi bản thân chúng tôi chưa từng sai. Thứ cần khôi phục là sự lịch thiệp, tôn trọng và trách nhiệm của mỗi người khi hiện diện trên mạng. Bởi nếu tiếng cười giúp họ sinh tồn, thì sự tử tế mới là thứ giúp tất cả chúng ta cùng chung sống.
