Ngỡ là biểu tượng của nghi thức trang trọng, matcha đã thực hiện một cuộc “viễn du” đầy ngoạn mục. Từ tinh hoa của trà đạo Nhật Bản, loại bột trà xanh này đã trở thành một cơn sốt toàn cầu, hòa mình vào nhịp sống sôi động của giới trẻ Việt Nam.
Thống trị mạng xã hội và trở thành biểu tượng của giới trẻ, cơn sốt matcha toàn cầu lớn đến mức có thông tin cho rằng nguồn cung từ Nhật Bản đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt. Vậy, điều gì đã giúp loại bột trà xanh này thực hiện một cuộc “viễn du” đầy ngoạn mục để chạm đến trái tim người tiêu dùng đặc biệt tại thị trường Việt Nam?
Nguồn Gốc Sâu Sắc: Matcha Đã Bắt Đầu Hành Trình Như Thế Nào?
Ít ai biết rằng, loại bột màu ngọc bích xanh với hương thơm đầy mê hoặc mà chúng ta biết đến ngày nay lại có nguồn gốc từ Trung Quốc. Bắt đầu từ thời nhà Đường (618–907) tại Trung Quốc, khi lá trà được nghiền thành bột và pha trong nước nóng để tạo thành một loại đồ uống giải khát, được xem là một loại thức uống quý giá, phục vụ cho giới thượng lưu và tăng lữ. Đến thời nhà Tống (960–1279), văn hóa thưởng trà bột trở thành một phần không thể thiếu trong nghi lễ của giới quý tộc và thiền viện. Tuy nhiên, lại dần bị lãng quên tại chính quê hương khi các phương pháp pha trà mới xuất hiện.
May mắn thay, loại trà này đã được bảo tồn và phát triển tại một vùng đất khác. Vào cuối thế kỷ 12, thiền sư Eisai đã mang hạt giống cây trà và phương pháp sản xuất trà bột từ Trung Quốc về Nhật Bản. Ông không chỉ coi matcha là một thức uống, mà còn là một loại thảo dược giúp duy trì sự tỉnh táo trong thiền định. Tác phẩm nổi tiếng của ông – Kissa Yojoki – đã ghi lại những lợi ích sức khỏe của trà, từ đó giúp loại trà bột này nhanh chóng trở thành một phần quan trọng của đời sống tâm linh trong các thiền viện Nhật Bản.
Đến thế kỷ 16, matcha đã vượt ra khỏi phạm vi thiền viện để trở thành một biểu tượng của văn hóa Nhật Bản. Bậc thầy trà đạo Sen no Rikyu đã hoàn thiện và phát triển trà đạo (chado), lấy matcha làm trung tâm. Với triết lý wabi-sabi (vẻ đẹp trong sự đơn giản), ông đã biến việc pha và thưởng thức matcha thành một hành trình tâm linh, nơi mỗi quy trình đều chứa đựng sự khiêm nhường và tôn trọng. Từ đó, trà đạo không chỉ là thưởng thức hương vị matcha mà còn là dịp để các thực khách hòa mình vào không gian thanh tịnh, giúp thư giãn tinh thần và tĩnh tâm. Trở thành một nét nghệ thuật và tinh thần độc đáo, đại diện cho văn hóa Nhật Bản.
Bước chân vào Việt Nam: Từ khái niệm lạ lẫm cho đến làn gió mới
Khác với nghi lễ trang trọng tại Nhật Bản, matcha lặng lẽ đặt chân tới Việt Nam từ đầu thập niên 2010, ban đầu chỉ là một nguyên liệu cao cấp trong các quán cà phê sang trọng.
Tuy nhiên, phải đến năm 2024, khi trào lưu matcha coco bùng nổ, matcha mới thực sự “lên ngôi” và trở nên phổ biến rộng rãi. Từ đó, loại bột trà xanh này được các quán cà phê liên tục biến tấu thành nhiều món mới, từ matcha latte đến bánh ngọt, tạo nên một làn sóng sôi động trong giới trẻ.
Theo báo cáo mới nhất từ YouNet Media, “cơn sốt” matcha đã tạo nên một làn sóng mạnh mẽ trong thị trường chuỗi cà phê tại Việt Nam. Trong nửa đầu năm 2025, lượng thảo luận về matcha trên các nền tảng mạng xã hội đã đạt mốc 16.169, tăng đột biến 1031% so với cùng kỳ năm 2024.
Ngoài ra, báo cáo còn cho thấy các thương hiệu chuỗi cà phê hàng đầu đã nhanh chóng gia nhập “cuộc chiến” matcha trong nửa đầu năm 2025. Các “ông lớn” như Starbucks, Highlands Coffee, Katinat và Trung Nguyên Legend đều đồng loạt tung ra các sản phẩm mới theo xu hướng này, cho thấy tốc độ thích nghi đáng kinh ngạc của thị trường. Các thương hiệu không chỉ đơn thuần “bắt trend”, mà còn đầu tư vào sự sáng tạo và chất lượng. Họ liên tục biến tấu matcha với các hương vị độc đáo (như matcha-dâu, matcha-táo) và chú trọng vào chất lượng nguyên liệu, nhằm biến món đồ uống này thành một sản phẩm đặc trưng cho thương hiệu.
Những lý do mà tại sao matcha lại được đón nhận bởi người trẻ Việt
Không thể phủ nhận rằng, trong kỷ nguyên bùng nổ của mạng xã hội, mọi thứ đều trở nên gần gũi và lan tỏa mạnh mẽ. Trong dòng chảy đó, matcha đã không đứng ngoài cuộc mà vươn mình trở thành một ngôi sao sáng, đặc biệt là trong cộng đồng Gen Z.
Điều làm nên sức hấp dẫn của matcha đến từ những giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe vượt trội. Loại bột trà xanh mịn màng này chứa hàm lượng cao các hợp chất polyphenol, đặc biệt là catechin và EGCG, giúp chống oxy hóa mạnh mẽ và bảo vệ tế bào. Một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Chromatography A thậm chí còn chỉ ra rằng hàm lượng EGCG trong matcha cao gấp 137 lần so với trà xanh thông thường. Bên cạnh đó, L-theanine trong matcha giúp thư giãn tâm trí mà không gây buồn ngủ, kết hợp cùng caffeine để tăng cường sự tỉnh táo và tập trung, thu hút giới trẻ thường xuyên đối mặt với áp lực học tập và công việc.
Yếu tố thẩm mỹ và sự sáng tạo cũng là lý do quan trọng giúp matcha “hot” hơn bao giờ hết. Trong thời đại Instagram, TikTok, những video hướng dẫn pha chế matcha latte với bọt sữa mịn màng, hình ảnh bánh cheesecake với lớp kem láng mịn, hay cảnh quay slow-motion bột matcha rắc lên trên món ăn đều dễ dàng thu hút hàng nghìn lượt thích và chia sẻ, biến matcha thành một phần của lối sống hiện đại, nơi giới trẻ tìm kiếm cả hương vị lẫn trải nghiệm thị giác. Đồng thời, những người nổi tiếng không ngừng tham gia “lăng xê”, khiến matcha trở thành một “trend” không thể bỏ qua, củng cố vị thế của nó như một biểu tượng của lối sống hiện đại.
Tại Việt Nam, sự đa dạng và phong phú trong cách chế biến đã minh chứng cho khả năng “Việt hóa” đầy sáng tạo và linh hoạt của nền ẩm thực. Việc kết hợp một nguyên liệu ngoại lai với đặc sản bản địa đã làm phong phú thực đơn và tạo nên những trải nghiệm mới mẻ. Từ một nguyên liệu truyền thống của Nhật Bản, matcha đã tìm được chỗ đứng vững chắc trong ẩm thực Việt với những biến tấu độc đáo như: matcha nước dừa tươi, bánh flan matcha, chè thập cẩm matcha, hay matcha cà phê…
Nhìn lại toàn bộ hành trình, từ một loại bột trà mang tính nghi lễ trang trọng, matcha đã thực hiện một cuộc “viễn du” đầy ngoạn mục để chinh phục thế giới và trở thành một biểu tượng của lối sống hiện đại tại Việt Nam. Sự thành công này không chỉ đến từ những giá trị vượt trội về sức khỏe, tính thẩm mỹ mà còn từ khả năng thích nghi và hòa quyện một cách đầy sáng tạo với văn hóa ẩm thực bản địa.
Chính vì vậy, matcha không chỉ là một “cơn sốt” nhất thời mà đã thực sự trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống, định hình một nét văn hóa ẩm thực mới, và khẳng định vị thế bền vững của mình trong lòng người Việt.
