Từ những ngày khói lửa chiến tranh cho đến thời bình và cả giữa cơn bão đại dịch toàn cầu, Việt Nam và Cuba đã cùng nhau viết nên câu chuyện hữu nghị đặc biệt hiếm có trong lịch sử quan hệ quốc tế.
Không chỉ là những cái bắt tay ngoại giao, tình cảm ấy được xây dựng bằng những chuyến thăm vượt nghìn dặm, những công trình gắn kết hai dân tộc, những chuyến hàng cứu trợ chan chứa nghĩa tình, và cả những liều vaccine gửi trao khi cả thế giới khan hiếm. Sáu mươi lăm năm đã trôi qua, sợi dây gắn bó giữa hai đất nước vẫn bền chặt, vượt qua mọi khoảng cách địa lý và thử thách thời gian.
Khởi Đầu Một Tình Bạn Đặc Biệt (1960 – 1975)
Ngày 2 tháng 12 năm 1960, Cuba và Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Đây là một bước đi mang tính đột phá, khi Cuba trở thành quốc gia Mỹ Latinh đầu tiên công khai thiết lập quan hệ và ủng hộ Việt Nam giữa lúc chiến tranh chống Mỹ đang leo thang.
Năm 1966, Cuba công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, đồng thời lập cơ quan đại diện ngoại giao cho tổ chức này. Năm 1967, Cuba trở thành quốc gia đầu tiên ở Tây bán cầu đặt đại sứ quán tại vùng giải phóng miền Nam.
Ngày 15 tháng 9 năm 1973, Chủ tịch Fidel Castro thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Quảng Trị, trở thành nguyên thủ quốc gia đầu tiên và duy nhất đến thăm vùng giải phóng miền Nam sau Hiệp định Paris. Hình ảnh ông đứng trên cao điểm 241, phất cao lá cờ Mặt trận Dân tộc Giải phóng, đã đi vào lịch sử như biểu tượng của tình đoàn kết đặc biệt.
Trong thời gian chiến tranh, Cuba viện trợ cho Việt Nam hàng nghìn tấn gạo, đường, thuốc men, vũ khí, đồng thời cử chuyên gia sang hỗ trợ đào tạo kỹ thuật quân sự và xây dựng cơ sở hạ tầng.
Sau Chiến Tranh – Giai Đoạn Tái Thiết (1975 – 1990)
Ngay sau khi đất nước thống nhất, Cuba nhanh chóng triển khai các chương trình viện trợ xây dựng, nổi bật là Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cuba tại Đồng Hới, Khách sạn Thắng Lợi ở Hà Nội, tuyến đường Xuân Mai – Sơn Tây và nhiều trường học, nông trường chăn nuôi bò sữa.
Cuba cũng cấp hàng nghìn học bổng dài hạn cho sinh viên Việt Nam sang học y khoa, kỹ thuật, nông nghiệp và các lĩnh vực khoa học khác. Trong giai đoạn Việt Nam bị bao vây cấm vận, Cuba vẫn duy trì hỗ trợ thuốc men, vật tư y tế và nhiều loại hàng hóa thiết yếu, khẳng định tinh thần thủy chung.
Sát Cánh Trong Khó Khăn (1990 – 2010)
Khi Liên Xô tan rã, Cuba bước vào thời kỳ đặc biệt khó khăn về kinh tế. Dù nguồn lực hạn chế, hai nước vẫn duy trì hợp tác. Việt Nam trở thành một trong những đối tác quan trọng nhất, chủ động viện trợ cho Cuba khoảng 50.000 tấn gạo, cùng hàng hóa tiêu dùng, quần áo, thiết bị trường học và máy tính.
Từ 2002 đến 2005, Việt Nam hỗ trợ hơn 50 triệu USD cho các dự án phát triển nông nghiệp của Cuba, gồm trồng lúa, nuôi trồng thủy sản, trồng ngô và đậu. Những hỗ trợ này được coi là minh chứng cho tinh thần “chia ngọt sẻ bùi” giữa hai dân tộc.
Mở Rộng Hợp Tác Trong Thời Kỳ Hội Nhập (2010 – 2020)
Từ năm 2010, quan hệ Việt Nam – Cuba chuyển sang giai đoạn đối tác toàn diện. Thương mại hai chiều được mở rộng, Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba ở châu Á. Các lĩnh vực hợp tác trải dài từ nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất dược phẩm và vaccine, tới phát triển hạ tầng và giáo dục.
Nhiều chuyến thăm cấp cao được thực hiện, trong đó có chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Cuba và chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Raúl Castro, cũng như Chủ tịch Miguel Díaz-Canel. Những chuyến thăm này đi kèm các thỏa thuận hợp tác cụ thể, củng cố nền tảng quan hệ lâu dài.
Tình Nghĩa Trong Đại Dịch (2020 – 2021)
Khi đại dịch COVID-19 bùng phát toàn cầu, Cuba, một quốc gia đang chịu cấm vận kinh tế và khan hiếm nguồn lực, vẫn thể hiện tinh thần tương trợ mạnh mẽ với Việt Nam. Tháng 6 năm 2021, lãnh đạo hai nước đã có cuộc điện đàm, trong đó Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel khẳng định sẵn sàng hợp tác và ưu tiên cung cấp vaccine do Cuba tự nghiên cứu và sản xuất cho Việt Nam.
Tháng 9 năm 2021, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Cuba. Ngay trong chuyến thăm này, hai bên ký kết hợp đồng mua và viện trợ vaccine Abdala – loại vaccine do Trung tâm Kỹ thuật Di truyền và Công nghệ Sinh học (CIGB) của Cuba phát triển, đã được cấp phép sử dụng khẩn cấp tại nước này. Cuba cam kết cung cấp cho Việt Nam hàng triệu liều vaccine Abdala, trong đó một phần được tặng như món quà đoàn kết.
Không chỉ dừng ở vaccine, Cuba còn cử đội ngũ chuyên gia y tế sang Việt Nam để chuyển giao công nghệ sản xuất và hỗ trợ kỹ thuật tiêm chủng. Các chuyên gia Cuba cũng chia sẻ dữ liệu nghiên cứu lâm sàng, quy trình bảo quản và hướng dẫn sử dụng vaccine. Đây là một sự hỗ trợ quý giá khi Việt Nam đang ở giai đoạn khẩn cấp phòng chống dịch, đặc biệt vào thời điểm nguồn cung vaccine trên thế giới khan hiếm.
Hành động của Cuba trong đại dịch được các lãnh đạo Việt Nam đánh giá là minh chứng sống động cho tình hữu nghị không điều kiện giữa hai quốc gia. Trong nhiều phát biểu, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh rằng sự giúp đỡ của Cuba trong lúc khó khăn đã để lại ấn tượng sâu sắc và sẽ được nhân dân Việt Nam ghi nhớ lâu dài.
Kỷ Niệm 65 Năm – Nghĩa Tình Không Đổi (2025)
Năm 2025 đánh dấu kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Việt Nam phát động chiến dịch “65 năm nghĩa tình Việt Nam – Cuba” kéo dài 65 ngày, nhằm gây quỹ hỗ trợ nhân dân Cuba với mục tiêu tối thiểu 65 tỷ đồng. Chỉ sau một ngày, chiến dịch đã nhận được hơn 23 tỷ đồng từ hơn 100.000 lượt đóng góp. Sau ba ngày, con số này vượt 130 tỷ đồng, cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ của tình hữu nghị nhân dân.
Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam kêu gọi đồng bào, các tổ chức và doanh nghiệp chung tay ủng hộ nhân dân Cuba. Tất cả đóng góp sẽ được tiếp nhận, quản lý minh bạch và chuyển trực tiếp đến nhân dân Cuba trong năm 2025. 🇻🇳🤝🇨🇺
Thông tin ủng hộ:
Tên đơn vị: Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam
Số tài khoản: 2022
Ngân hàng: Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội (MBBank)
Nội dung chuyển khoản: CUBA
Thời gian tiếp nhận: Từ ngày 13/8/2025 đến hết ngày 16/10/2025.
